ABD Aylık İşsizlik Raporu ve Haftalık İşsizlik Ödeneği Başvuruları Karşılaştırması 2/2

(1. bölümün devamı...)

İşsizlik maaşı talebiyle ilgili veriler arasında daha önce 'yeni talep sayısı'nı incelemiştik ve bunun biraz daha resmi işsizliğe yakın olduğunu düşündüğümüz '(2 hafta veya daha fazla) sürekli talep sayısı' verisi de mevcuttur. Bu, tüm işsizlik maaşı taleplerinin, yalnızca bir kez yeni başvuru yapan kişilerin sayısı hariç tutularak oluşturulduğu anlamına gelir.

​

2 hafta veya daha fazla süreyle sürekli olarak işsizlik maaşı talep eden kişiler, kısa bir süre değil, potansiyel olarak işsiz kalma olasılığı daha yüksek kişilerdir. Sürekli talebin 2 hafta veya daha fazla olarak belirlenmesi, Amerika'nın hizmet sektörünün ağır bastığı bir ülke olması nedeniyle, yalnızca 1 hafta işsizlik maaşı talep edip ertesi hafta hemen başka bir iş bulan kişilerin de oldukça fazla olmasıyla açıklanabilir.

​

Aşağıdaki grafikte görüldüğü gibi, toplam istihdamın (total nonfarm) hizmet sektörünün (Service-providing) büyük bir paya sahip olduğu Amerikan sanayi yapısının özelliği olarak mı değerlendirilmeli? Amerika'daki toplam iş sayısında hizmet sektörünün payı sürekli olarak artmakta ve küresel mali krizden sonra %86 civarında zirveye ulaşmış gibi görünüyor.

​

Bu nedenle Amerika, yeniden kıyıya alma (reshoring) veya yonga yasası (Chip Act) gibi önlemlerle diğer ülkelerin şirketlerini Amerika'da fabrika kurmaya zorlayarak imalat sektöründeki işleri canlandırmaya çalışıyor gibi görünüyor... Ve aşağıdaki grafikteki özelliği ele alırsak, ilginç bir şekilde 'Korona salgını hariç, geçmiş durgunluk dönemlerinde hizmet sektörünün payı sürekli olarak artmış'... gibi görünüyor.

Aşağıda İngilizce'den çevrilip eklenen kısım, Amerika'da kullanılan çeşitli 'işsizlik oranı tanımları'dır. Resmi olarak hesaplanan işsizlik oranının tanımı U-3 olarak adlandırılır. U-1'den U-6'ya doğru giderken, işsizlerin tanımına dahil edilen kapsam giderek genişlemektedir. Ancak U-1'de, işsizliğin zamansal tanımı olarak '15 hafta'nın belirtildiğini görüyoruz ve bu işsizlik maaşı talebinin 2 haftayı geçip 15 haftaya yaklaşan kişilerin sayısı arttıkça, gelecekte resmi işsizlik oranının artacağını tahmin edebiliriz.

​

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Amerika Birleşik Devletleri ile aynı ölçütlere göre ölçülen 6 adet eyalet istihdam göstergesi

Amerika Birleşik Devletleri'nde yayınlanan istihdam göstergeleriyle aynı tanıma dayalı 6 adet eyalet istihdam göstergesi aşağıdaki gibidir.

U-1: 15 hafta veya daha fazla süreyle işsiz olan kişilerin oranı: Toplam özel iş gücü (ekonomik olarak aktif nüfus) oranına göre 15 hafta veya daha fazla süreyle işsiz olan kişilerin oranıdır.

U-2: İşini kaybeden veya geçici işleri sona eren kişilerin oranı: Toplam özel iş gücü oranına göre işini kaybeden veya geçici işleri sona eren kişilerin oranıdır.

U-3: Toplam işsizlerin oranı: Toplam özel iş gücü oranına göre toplam işsiz sayısının oranıdır ve resmi işsizlik oranı olarak kullanılan göstergedir.

U-4: Toplam işsizler ve ekonomik olarak aktif olmayanlar arasında cesaret kırılmış iş arayanları da içeren oran: Toplam özel iş gücü ve cesaret kırılmış iş arayanların toplam sayısına göre toplam işsizler ve cesaret kırılmış iş arayanların toplam sayısının oranıdır.

U-5: Toplam işsizler, cesaret kırılmış iş arayanlar ve diğer marjinal iş gücünü içeren oran: Toplam özel iş gücü ve diğer marjinal iş gücünün toplam sayısına göre toplam işsizler, cesaret kırılmış iş arayanlar ve diğer marjinal iş gücünün toplam sayısının oranıdır.

U-6: Toplam işsizler, tüm marjinal iş gücü ve ekonomik nedenlerle yarı zamanlı çalışanları içeren oran: Toplam özel iş gücü ve tüm marjinal iş gücünün toplam sayısına göre toplam işsizler, tüm marjinal iş gücü ve ekonomik nedenlerle yarı zamanlı çalışanların toplam sayısının oranıdır.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

​

Şimdi aylık işsiz sayısı ve 2 hafta veya daha fazla süreyle 'sürekli talep sayısı'nı karşılaştırarak inceleyeceğiz. Aşağıdaki grafik, aylık işsiz sayısıyla sürekli talep sayısını Korona öncesi dönem için karşılaştırarak göstermektedir.

​

Sürekli talep sayısı, aynı haftalık verilere sahip olsa da, yeni talep sayısına kıyasla haftalık olarak değişen düzensiz grafik şekli biraz daha düzgün görünmektedir. Bu, yalnızca 1 hafta başvuru yapan kişilerin beklenmedik bir şekilde fazla olduğunu ve 2 hafta veya daha fazla süreyle sürekli başvuru yapan kişilerin 2 hafta veya daha fazla süreyle işsizlik maaşı talebinde bulundukları anlamına gelir.

Aşağıda ise, sürekli talep sayısının 4 haftalık hareketli ortalamasını sarı çizgi olarak ekledik. Küçük bir farkla, grafikte en kalın çizgi olarak ayarlanan 4 haftalık hareketli ortalama çizgisi, haftalık sürekli talep sayısının çizgisini örtecek kadar görünür hale geliyor.

Yukarıda 4 haftalık hareketli ortalama olan sarı çizginin ince kırmızı çizgiyi tamamen kapladığı görülüyor ancak aşağıdaki gibi belirli bir bölümü daha detaylı incelediğimizde, her bir çizginin birbirinden küçük bir farkla hareket ettiğini net bir şekilde görebiliyoruz.

Aşağıdaki grafikte Korona öncesi tüm veri döneminde aylık işsiz sayısı, haftalık yeni maaş talebi sayısı ve haftalık sürekli maaş talebi sayısı birlikte gösterilmiştir.

​

Öncelikle bu eğrilerin hepsi, birkaç küçük istisna dışında birbirinden farklı değil. Hangisine bakarsak bakalım, büyük bir fark yok gibi görünüyor. Haftalık olarak yayınlanan işsizlik maaşı talebi sayısı daha sık görülebilen bir veri olsa da, aylık resmi işsiz sayısı veya işsizlik oranı verilerine bakmak da büyük bir sorun teşkil etmiyor gibi görünüyor.

​

Ancak geçmiş durgunluk dönemlerinin başlangıç noktasına baktığımızda, aylık işsiz sayısından ziyade sürekli maaş talebi sayısı bazı zamanlarda biraz daha hızlı bir şekilde ve sürekli maaş talebinden ziyade yeni maaş talebi sayısının eğiliminin bazı zamanlarda daha hızlı bir şekilde yükselme eğiliminde olduğu görülmektedir.

Bu durum, sıklıkla gözlemlenen bir durum olmasa da, biraz daha hızlı bir eğilim görmek isteyen kişiler için aylık resmi işsizlik verilerine ek olarak haftalık işsizlik maaşı talebi sayısını birlikte inceleyebilecekleri anlamına gelir.

Aşağıda, yukarıdakine benzer bir grafiğin Korona sonrası dönem olan 2022 Ocak - 2024 Ekim ayları arasında günümüze kadar olan zaman dilimini kapsayacak şekilde genişletilmiş hali bulunmaktadır.

​

Siyah noktalı çizgi ile gösterilen aylık işsiz verileri, bu yıl yavaş yavaş artmış, geçen Temmuz-Ağustos aylarında oldukça artmış, ancak o zamanlar kasırga nedeniyle geçici olarak kabul edilerek endişe seviyesi şu anda azalmıştır.

​

Sonra, önceki eğilimden çok daha fazla bir şekilde aniden yükseldiğini aşağıdaki grafikte görebiliriz. Geçen hafta 24.000'e düşse de, genellikle resmi aylık işsizlik verilerinden biraz daha önce bir öncü eğilim gösteren işsizlik maaşı talebi sayısının birdenbire artması, 'Acaba resmi işsizlik oranı da bir süre sonra tekrar artacak mı?' diye düşünmemize yol açabilir.

​

Geçen Temmuz-Ağustos aylarında işsizlik oranı ve Şam'ın kanunu (샴의 법칙) nedeniyle bir kez daha zor zamanlar geçiren piyasa, henüz yalnızca bir hafta olmasına rağmen işsizlik maaşı talebinin aniden artması nedeniyle endişe duymaya başladı ve bunu önceki bir sarsıntı olarak değerlendirmek mümkün olabilir. Her ne kadar mevcut ABD hükümetinin tutumuna ve gidişata bakarsak, bunun mümkün olduğunca hemen artmaması için ABD hükümetinin politik düzenlemeler yaptığı görülüyor. Bunun en önemli örneği göçmenlerin ülkeye girişinin kısıtlanması olabilir mi...?